یادداشت روز؛

روابط به جای ضوابط، از مظاهر فساد

محمدحسین صیادپور
تاریخ انتشار: سه‌شنبه 3 آگوست 2021 | 03:58 ق.ظ
روابط به جای ضوابط، از مظاهر فساد درفک خبر| رعایت عدل امیر مومنان با خویشاوندان را بارها شنیده ایم. عدل علی(ع) برای ما نمونه بارزی از عدالت الهی است. در نظام مدیریت اسلامی آنچه ملاک و معیار است، توجه به ضوابط و پرهیز از روابط درون و برون سازمانی است اما متاسفانه عدم رعایت قانون توسط مجریان، حصول فایده از روابط و […]

درفک خبر| رعایت عدل امیر مومنان با خویشاوندان را بارها شنیده ایم. عدل علی(ع) برای ما نمونه بارزی از عدالت الهی است.

در نظام مدیریت اسلامی آنچه ملاک و معیار است، توجه به ضوابط و پرهیز از روابط درون و برون سازمانی است اما متاسفانه عدم رعایت قانون توسط مجریان، حصول فایده از روابط و پیچیدگی های ضوابط و حتی بدنامی و یا مشکلات عدیده مجریان ضابطه مند در ادوار مختلف موجب گردیده که برخی ، روابط را بر ضوابط مقدم بدانند.
پر واضح است که انتخاب و انتصاب نیروهای انسانی مومن، متخصص و توانمند خود می تواند سپری مستحکم در مقابل زیاده خواهی برخی باشد.
در حدیثی به نقل از رییس مذهب شیعه آمده است: در صورت وجود افراد توانمند و با صلاحیت های مختلف ، چنانچه از افراد ناتوان استفاده شود، خیانت محسوب می شود.
موج های سهمگین سیاست های اشتباه در برخی از دستگاه ها، نفوذ برخی از جریان سازان طالب قدرت، ضعف مدیریتی در مقابل زیاده خواهی کارکنان و… موجب شده است که نگرانی هایی در اذهان نیروهای توانمند ایجاد گردد.
نادیده گرفتن تذکرات و عدم مقابله با زیاده خواهی، بعضی از دستگاه های اداری را به فساد نزدیک تر نموده است.
از تلاش صادقانه نیروهای امنیتی، نظارتی و… که بگذریم، اپیدمی روابط در نظام مدیریت دولتی بجای ضوابط برگرفته از قوانین، کارکنان برخی از دستگاه های دولتی را به سه نوع تقسیم نموده است.
۱-کارکنانی که قانون را فصل الخطاب می دانند و با رعایت آن نیز شاید هزینه هایی پرداخت نمایند.
۲-کارکنانی که ضوابط را توام با روابط می پسندند و گروه سوم که از همه خطرناک تر هستند؛ آنها به قول رییس جمهور منتخب همان کارنکنان هستند که حتما باید دادگاهی برای رسیدگی به تخلفات ایشان ایجاد گردد.
این افراد عقد اخوت بسته اند با(بله؛ چشم؛ اطاعت)؛ ایشان برای حفظ منافع خود سخن حق را بر زبان نیاورده و حتی با سکوت خود موجب تقویت گروه زیاده خواه می شوند و سال ها حضور داشته و به دلیل عدم اظهار نظر و سکوت، هرگز صدمه ای نخواهند دید و شاید به دلیل همراهی همیشگی شان به مناصب دنیوی نیز برسند؛ هر چند از نظر امیرمومنان علی (ع) مناصب و امتیازات دنیوی زمانی ارزش می‌یابد که در راستای حق، عدل، احقاق و اقامه آن‌ها باشد وگرنه هیچ ارزشی ندارد.
متاسفانه در جامعه کنونی ما بخش هایی از بدنه مدیریت دچار روزمرگی و بله قربان گویی شده است. خلاقیت،اظهار نظر صحیح، تمرین برای ایده پردازی و نواندیشی در همه ی زمینه ها، تغییر جهت نیل به اهداف عالی و… رو به فراموشی رفته است.
بی شک در گذر زمان و به دلیل اعمال نفوذ های ناصحیح_برگرفته از همان روابط موجود بین ارکان قدرت و منتسبین ایشان_ ضوابط صحیح و مفید، جایگزین روابط شده است و آنگونه تداعی گردیده که اگر روابطی وجود نداشته باشد با تاخیر در انجام امورات و یا عدم حصول نتیجه مطلوب مواجه خواهیم شد.
امام علی ( ع ) در اصول مملکت داری می‌فرمایند: آن گاه آنان را به گونه‌ ای تربیت کن که تو را بیش از حد ستایش و مداحی نکنند و تو را بر کاری که نکرده ای بیجا نستایند، چرا که مدح و ستایش بیش از حد، خود پسندی می‌آورد و آدمی را به کبر و غرور نزدیک می‌کند.
یقینا برخی از رخنه های موجود در سیستم برگرفته از انتصابات رابطه ای پر از اشتباه، بدون تحقیق و تحلیل است.
قوم‌ گرایی، جبران نمودن بدهکاری خود به دیگران با انتصابات ناصواب، پارتی بازی های مرسوم و… که جملگی زاییده یک اشتباه و آن نیز بستن چشم بر روی ضوابط مرسوم و معقول است، می تواند چنان صدمه ای به نظام اداری وارد نماید که با تصمیم های اشتباه و پی در پی، سال ها رشد و توسعه را به تاخیر بیاندازد. غفلت و کم اهمیت نشان دادن به شرایط نامساعد و نامعقول موجود، تنها ناتوانی مدیریتی را عیان می سازد.
محققان تاکید نموده اند که از مظاهر فساد اجتماعی رواج استفاده از روابط و زیر پا گذاشتن ضوابط است. این حالت یک بیماری اجتماعی است. به فرموده رسول اکرم (ص) مردم در مقابل قانون مانند دندانه های شانه مساوی هستند اما متاسفانه ظواهر دنیوی، عدالت و اجرای آن را کم رنگ و با مشکلاتی مواجه نموده است.
پژوهشگران حوزه نظارتی در سراسر دنیا بر این اصل معتقد هستند که یکی از عوامل توسل به روابط، نارسایی ضوابط است. در صورتی که قوانین و مقررات، جامع و به گونه ای باشد که نیازی به روابط نباشد، سیستم به مرور زمان خود را ترمیم خواهد کرد و تدریجاً روحیه پای بندی به مقررات از صدر تا ذیل رعایت می گردد و عملی نبودن قانون موجب ایجاد تخلف در رعایت و یا انجام آن خواهد شد.

جامعه اسلامی ما با تمام دشمنی های صورت گرفته، ضعف ها و مشکلات ناشی از ظلم و شاید عملکرد اشتباه مدیران، نیروهایی صالح، صادق و توانمند دارد. تا زمانی که انتصابات، انتخاب و رشد جایگاهی کارکنان منوط به متصل بودن به ارکان قدرت، تصمیم سازان، تصمیم گیران و رابطان باشد، جامعه ی مترقی، فسادستیز و مردمانی قانون مدار، راضی و حامی عدالت واقعی نخواهیم داشت.
به نظر نگارنده یکی از مهم ترین ایجاد سردرگمی های مدیریتی و عدم منتج شدن امورات دستگاه ها به چشم اندازهای تحلیل و تدوین شده، نبود مدیران شجاع، قوی و کارآمد است. هر چند می توان به این نکته نیز اشاره نمود که عدم توزیع عدالت اجتماعی به دلیل ضعف تشخیص مدیران بالادستی و حمایت از افراد خاص که به تفکرات جریانات قدرت نزدیک تر می باشند و اصول و قواعدی را می پرستند که منافع ایشان و تیم تشکیل شده شان حفظ و حراست گردد نیز می توان بر پیکره نظام اداری و مهجور ماندن نیروی انسانی توانمند منتج شود. پر واضح است اگر امید از دست رود و از محرک های تشویقی غافل شویم، دیری نمی پاید که بدنه نظام اداری از تهی، پر خواهد شد.
حال چه باید کرد؟
دولت ها با دو روش می توانند تخلفات، رشوه گیری، پارتی بازی های مرسوم و جایگزینی روابط بجای ضوابط را تا حد قابل ملاحظه ای مدیریت نماید.
ابتدا با تقویت سطح درآمد و ارتقای کمی و کیفی معیشت مردم که سازوکارهای خاص خود را داشته و می بایست تحلیلگران و صاحب نظران خبره در این خصوص اظهار نظر نمایند.
و سپس نظارت دقیق و کافی بر امور با رعایت قوانین و حمایت همه جانبه از ناظران؛ امیرالمؤمنین(ع) در عهد نامه مالک اشتر می فرمایند:
«اعمال و کردار مسئولین را پی گیری کن و بر آنها بازرسان مخفی از راستگویان و وفاداران بگمار، که این بازرسی مخفیانه تو انگیزه ای است برای آنها که امانت را رعایت کنند و با مردم خوش رفتاری نمایند و از یاران خود بر حذر باش. پس اگر کسی از آنها دست به خیانت آزید و بازرسان متفق القول گزارش کردند به شهادت آنان اکتفا کن و آن شخص را به عقوبت بدنی محکوم کن و آنچه از اموال برده است بازستان آنگاه او را خوار و رسوا کن و خیانت او را اعلان نما و ننگ بی اعتمادی را مدال او قرار بده»
در پایان باید به این نکته مهم اشاره نمود که اگر مردم خود را موظف به تبعیت از قانون دانسته، نظارت ها کافی و حمایت ها همه جانبه باشد، به مرور زمان رعایت ضوابط و قوانین به نوعی فرهنگ عامه پسند مبدل می گردد.

دانش آموخته ارشد مدیریت سیستم های اطلاعاتی
فعال فرهنگی و اجتماعی

آخرين اخبار
پر بحث ترين
ویروهاستینگ
پست بانک رضایی
لاستیک فروشی حبیبی
زیتون حاج صفری و پسران
کانال تلگرام درفک خبر
کانال درفک خبر
محل كد آمار