انقلاب نفتی در آمریکا

درفک خبر/ آمریکا در پس پرده تحریمهای نفتی ایران، منافع خودش را در بلند مدت تامین كرده است و برخلاف چيزي كه تصور ميكند نفت بزرگترين منابع درآمدي جمهوري اسلامي نيست

۱۲ سپتامبر ۱۹۶۰ کشورهای صادرکننده های نفت با هدف محافظت از منافع خود اقدام به تأسیس سازمان واحدی موافقت کردند که به اختصار «اوپک» نامیده شد حال امروز این سازمان با لابی امریکا بر علیه یک عضو خود اقدام می کند.
در نظام سرمايه داري ايالات متحده، كسب منافع اقتصادي حرف اول را مي زند. روزي كه روزگار طلايي نفت بود و هر بشكه به قيمت هاي بالاي ١٠٠ تا ١٤٠ دلاري فروخته مي شد، آمريكاييها مخازن نفت گران شيل را توسعه دادند و حالا با ارتقاء تكنولوژي، مي توانند توليد نفت شيل را حتي در محدوده قيمتي ٣٠ دلار ادامه دهند.
حالا نوبت سهم كسب بازار است. آن هم در اوضاع اقتصادي نه چندان مناسب جهاني. پس “تحريم” مي تواند گزينه ايي موثر براي محدود كردن سهم بازار ديگر توليدكنندگان و صادركنندگان بزرگ جهان باشد. با نگاهی به ۱۰ کشور بزرگ تولید کننده نفت در سال ۲۰۱۸_۲۰۱۹ می بینم که آمریکا در صدر این جایگاه امریکا ۱۱.۸ میلیون بشكه ، روسیه ۱۱.۰۵ میلیون ، عربستان سعودی ۹.۷ میلیون ، عراق ۴.۵ میلیون ، کانادا ۴.۳ میلیون ، چین ۳.۸ میلیون ، ایران ۳.۷ میلیون ، امارت ۳ میلیون ، برزیل ۲.۷۶ میلیون و کویت ۲.۷ میلیون قرار دارد.
تا پنج سال ديگر صادرات نفت ايالات متحده به اوج خود مي رسد. شايد براي فتح بازارهاي مختلف نفتي از جمله در چين، كره جنوبي و اروپا توسط آمريكا، آنها ترجيح بدهند تا آن روز بحران ونزوئلا و تحريم نفتي ايران ادامه داشته باشدتا بتواند با سوء استفاده از این وضعیت ، سود سرسام آور خود را کسب کند و انقلاب نفتی را ایالات متحده آمریکا به وجود بیاورد.
۱۰ کشور پرمصرف نفت در مجموع بیش از ۶۰ درصد نفت مصرفی جهان در روز را به خود اختصاص می‌دهند. کشور ایالات متحده بیشترین مصرف نفت را در بین کشورهای جهان دارد.
میزان مصرف نفت بطور روزانه درامریکا ۱۹.۸۸ میلیون بشكه ، چین ۱۳.۲۲میلیون، هند ۴.۶۹ میلیون ، ژاپن ۳.۹۸ میلیون ، عربستان ۳.۹۱ میلیون ، روسیه ۳.۲۲ میلیون ، آلمان ۳.۴ میلیون ، برزیل ۳ میلیون ، کره جنوبی ۲.۷۷ میلیون بشکه نفت در روز است.
اما آنچه در ایران در سال‌های اخیر رخ داده است نقش نفت در بودجه بشدت کم شده و منع فروش نفت برای ایران کشنده نیست بلکه قطع کانال‌های ارزی مهم است . پس حتی قطع این معافیت‌ ها در صورت اصلاحات اقتصادی قابل مدیریت است.
‏در سال ۹۶ (بدون تحریم)درآمد نفتی ایران حدود ۶۰ میلیارد دلار بوده و در ۹۷ (با تحریم) حدود ۱۷ م.دلار بوده. از این درآمد ۷۰٪ در اختیار دولت بوده که می شود ۴۰ م.دلار در سال ۹۶ و ۱۲ م.دلار در سال ۹۷
با ارز دولتی متوسط ۳۰۰۰ تومانی در ۹۶ و ۴۲۰۰ در ۹۷ -کل درآمد واقعی نفتی ۱۲۰ هزارميلياردتومان در ۹۶ و ۵۰ ه.م.ت در ۹۷ است.
‏این یعنی در سال ۹۶ سهم واقعی نفت از بودجه عمومی دولت حدود ۳۰٪ و سهم نفت از کل بودجه (عمومی+شرکتها) حدود ۱۲٪ بوده است.
در سال ۹۷ با تشدید تحریم ها سهم نفت از بودجه عمومی به ۱۱٪ و سهمش از کل بودجه به ۴٪ رسیده! اینها یعنی نقش درآمدهای نفتی در بودجه دولت قابل توجه نیست.
‏صرفا توجه کنید که یارانه پنهان بنزین سالانه بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان و یارانه پنهان گازوئیل، گاز و برق و بنزین روی هم رفته بیش از ۸۰۰ هزار میلیارد تومان است. یعنی بیش از ۱۶ برابر درآمد نفتی ۹۷!
درصورتی مقامات امریکایی اعلام می کنند، نفت بعنوان بزرگترین منبع درآمدی دولت ایران را به صفر می رسانیم. اما برخلاف آنچه ‎ می‌گویند ‎نفت سالهاست بزرگترین بخش از درآمد دولت ایران نیست.
از طرف دیگر در یک اتفاق نادر صادرات غیرنفتی در ۹۷ بصورت واقعی حدود ۲میلیارد دلار بیش از واردات بود که مطابق پیش‌بینی‌ها این مقدار با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به ۵ تا ۹ میلیارد دلار افزایش می‌یابد. اینها نشان میدهد حتی به لحاظ تجارت خارجی وابستگی جدی به دلارهای نفتی برای تامین واردات کشور نداریم.
‏ایران چهارمین جایگاه در منابع نفتی در میان کشورهای نفتی و دومین رتبه در منابع گازی جهان را در اختیار دارد. کشور ما با دارا بودن نزدیک به ۶۸ نوع ماده‌ی معدنی، ۳۷ میلیون تن ذخایر کشف‌شده و ۵۷ میلیون تن ذخایر بالقوه در جایگاه ‌پانزدهم کشورهای غنی از حیث دارایی‌های معدنی و همچنین یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان مواد معدنی جهان به شمار می‌آید. با این وجود، مانند بسیاری از کشورهای با منابع طبیعی سرشار، رشد اقتصادی چشمگیری ندارد و نسبت به منابعش توسعه‌نیافته است.
ما حدّاکثر ۱۵ درصد از ظرفیّت معدنی کشور را داریم استحصال می کنیم؛ معدن را باید جایگزین نفت کنیم؛ در مورد معادن هم بایستی از خام‌فروشی معادن بشدّت پرهیز کنیم. در استان کرمان یا در جنوب خراسان، سنگهای فوق‌العاده باارزشی وجود دارد.

اگر ما بخواهیم به اقتصاد مطلوب دست یابیم ابتدا باید از خام‌فروشی با فرآوری و پالایش جلو گیری کنیم و تکیه بر اقتصاد دانش‌بنیان به جای منابع درآمدی نفتی برای تامین نیازهای کشور، واردات را مهار کنیم و از سوی دیگر درآمدهای نفتی را نیز صرف واردات ماشین‌آلات پیشرفته کنیم و تولید داخلی را حمایت کنیم آنگاه اقتصاد کشور رشد خواهد یافت. تجاربی مثل صنایع دفاعی، صنعت هسته‌ای و … نشان می‌دهد اگر دولت از بخش‌های داخلی حمایت کند منابع انسانی لازم جهت دست‌یابی به توسعه در داخل و رونق تولید در کشور وجود دارد.